YAXSHI YOZAY DESANGIZ...

Mark Tven ( 1835 - 1910 ) sarguzasht ramanlaridan tashqari, o`tkir hajviy, hikmatli so`zlari bilan ham mashhur. Dunyo e'tirof etgan adibning boshlovchi yozuvchilarga bergan maslaxatlari, shubhasiz, maktab vazifasini o`taydi.

* <>, <> degan so`zni ishlatmoqchi bo`lganingizda, uning o`rniga har safar <> yoki <> iborasini qo`llang. Shunda muharrir bu so`zlarni o`chirib tashlaydi va yozganlaringiz binoyidey bo`ladi-qoladi.

Xulosa: ortiqcha so`zlarsiz, aniq, ravon, al`sirli yozing. O`rinsiz hayajon yoki yasama mubolag`a suniylikka olib keladi.

* Sizga birov qalam haqi taklif qilmaguncha tekinga yozavering.

Ijodkor bo`lishni chin yurakdan istang, o`z ishingizni seving. Faqat pul yoki shon-shuhrat uchun yozsangiz, yaxshi natijaga erisha olmaysiz. Bundan hafsalangiz pir bo`ladi va ijoddan tezda ko`nglingiz qoladi.

* Maqola yozish uchun eng qulay fursat uni o`zingiz uchun yozib tugatgan paytingizdir. Faqat shundagina asli nima demoqchi ekaningizni aniq-tiniq anglaysiz.

Ilk urunishlar faqat qoralamalar, xolos. Buyuk yozuvchilarning aksariyati asarlarini qayta-qayta yozgan, taxrir qilgan. Ishlashdan, fikrlashdan erinmagan.

* G`oya, fikr hammada bor. Biroq hamma ham uni keragicha ifodalay olmaydi. Bitta xatboshida aytish mumkun bo`lgan fikrni urundan-uzoq cho`zadiganlar ko`p.

So`zlarni tejab lo`nda yozishni o`rganing. << So`z bo`tqasi >> hech kimga kerak emas. Ortiqcha iboralar tushunarlilik darajasini tushurib yuboradi.

* Bir safar baxtli tasodif tufayli bir narsani anglab yetdim: yarmiga kelib << to`xtab >> qolgan kitob - agar ozgina nafast roslab, unga yangi kuch va g`ayrat bilan kirishsangiz, yurishib ketadi. Xom va pala-partish maqolalarga ham biroz tanaffusdan so`ng yangi ruh berish mumkin.

Ish unmay qolishi hammada kuzatiladi. Ijodiy kayfiyat o`zgaruvchan bo`ladi. Dam oling, boshqa yumushlar bilan shug`ullaning. Biroq tanballashib qolmang ham.

* Buyuk kitoblar uslubi va mohiyatiga qarab boholanadi, qoliblangan grammatikasiga qarab emas.

Diqqatni g`oya, uslub va syujetga qarating. Yozib bo`lgandan keyingina grammatika, ega-kesmning o`rni haqida bosh qotirishingiz mumkin.

* Sifatlar masalasida bir gap: ikkilanyabsizmi, o`chirib tashlang.

So`zlarni, ayniqsa, sifatlarni qo`llashda etiborli bo`ling. Ma`nosini yoki o`rnini bilmay ishlatgan so`zingiz teskari, kulguli yoki mavhum ma`no keltirib chiqarishi mumkun.

* Qisqa ibora va gaplar, oddiy til tasirchan ekanini angladim. Chin ko`ngildan yozyabsizmi, shu uslubni mahkam tuting. << Parday mayin va gulday chiroyli >> iboralar o`quvchini chalg`itishiga yo`l qo`ymang.

Qanday usulni tanlash - o`zingizga havola. Eng muhimi - mohiyat. Yozganingizni o`qigan odam nima deyayotganingizni nima demoqchiligingizni tushuna olsin.

* << Ayol baqirdi >>, demang. Uni shunday vaziyatga olib kelingki, o`zi baqirsin.

Voqealarni huddi ko`rib turganday, o`zingiz qatnashayotganday tasvirlang. Shunda o`quvchi ham shu tarzda mutolaa qiladi.

* Bir hil usulda yozadigan adiblarni umuman tushuna olmayman.

Yangicha usullarni qidiring, so`z yasab ko`ring. Tasvir va ifodada tajribalar qiling.

* To`g`ri so`z va deyarli to`g`ri so`z o`rtasidagi farq xuddi chaqmoq bilan tillaqo`ng`iz o`rtasidagi farqqa o`xshaydi.

So`zlarni tanlash va qo`llashga jiddiy ahamyat bering.

* Siz qancha ko`p tushuntirsangiz, men shuncha kam tushunaman.

Yana o`sha gap: ravonlik, lo`ndalik. Ortiqcha tafsilotlarga umuman o`rin bermang.

<< YOSHLIK >> jurnalidan olindi.

Bu maqola turnirda qatnashayotgan, nafaqat boshqa ijod istagida bo`lgan har kimga ast qotishi mumkun.

Hurt bilan -MAJNUN-