ЗАНЖИР
Зиёда бир дунё орзулар билан розилик берди.
Онасининг бир канча насихатлари кор килдими,ёки учрашувга чикганида йигитнинг босик,мулоазалиги ёкдими хуллас йигитнинг узатган гулини багрига босганича уйига кириб келди.
Онасининг термулишига,узларинг биласизлар деб уз хонасига кириб кетди.
Эрта бахор,кимирлаган жон узини далага урган вакти туйлари булиб утди.
Туйдан 15 кун утгач,эр-хотин далага чикиб кетишди.
Азимжон дехкончилик килар,бу йил хам колхоздан 10 гектар ерни ижарага олиб,ковун-тарвуз экан эди.
Даланинг уртасига баланд килиб чайла куришди.
Ёзнинг иссик куни,кундузи иссикдан нафас олиб булмайди,кечда салкин тушиб,киши ором оладиган салкин булаб колар эди.
Палаклар кун сайин усиб борар,эр-хотин бу йилги хосилни хисоблаб куришар,кузлаган натижага эришсалар кичикрок уй олишни ният килишар эди.
Кечки салкинда Азимжон велесопедини миниб кишлок томонга жунади.
Картошка,туз тугаган экан,мен тезда келаман деган Азимжон коронгуга колиб кетмаслик учун велесопедни тезлатди.
Палаклар ичида бегона утларни юлиб юрган Зиёда бошини кутариб кишлок томонга караб куйди.
Узокдан йулни чангитиб келаётган машина куринди,ким булдийкан деган Зиёда,арикдаги сувда кулини ювиб,чайла томонга бора бошлади.
Хорманг келин,бу дейман Азим шер куринмайди деган машинадан тушганларнинг бири атрофга караб куйди.
Кишлокка кетгандилар,келиб колсалар керак деган Зиёда хадикдан атрофга караб куйди.
Сал утмай атрофга шом коронгулиги туша бошлади,козон тагига олов ёккан Зиёда кишлок томонга хавотирли караб куяр,тезрок кела колсайди деб куяр эди.
Чайла ичига кириб кетган Зиёда,ха келдингми деган овоздан эрини келганлигини билиб ташкарига чикди.
Келганларни курган Азимжоннинг ранги окариб кетди,тили гулдираб зурга салом берди.
Ха,эркак,йуколиб кетдинг деган иккинчи эркакнинг кулида пичок ялтиради.
Менга бироз муддат деган Азимжоннинг гапи огзида колди,кулидаги пичокни Азимжоннинг корнига икки марта санчиб олган эркак атрофга караб олди.
Зиёда бакириб юборди,жим-жим жонидан деган эркакнинг бири Зиёдага якинлаша бошлади.
Зиёда кочишга улгурмади,бир сакраб етиб келган эркак Зиёдани махкам кучоклаб олди.
Зиёда куркувдан бакиришни хам эсдан чикарди.
Нима булаётганлигига акли етгунича бурнига босилган уткир хиддан хушидан кетди.
Кузини очганида чайла ичида ялонгоч ётар,аста бошини кутариб атрофга каради.
Кеча велесопедни ёнига кандай йикилган булса уша буйича Азимжон туфрокда ётар эди.
Зиёда аста урнидан турди,уст-бошини тугрилаган булиб аста эрининг тепасига келди.
Эрининг нафас олиши сезилмас эди,Зиёда кишлок томонга югуриб кетди.
Кишлокдагилар етиб келишганида,Азимжоннинг танаси совуб улгурган эди.
Хеч ким нима буланлигини билмайди,кишлокда гап купайди,нима дейсан келиннинг уйнашлари бор экан,кеча мехмонга келишган экан,шуни устига кишлокка кетган эри келиб колибди,сир ёпилишлиги учун эрини улдиртириб юборган экан,шу кизнинг олдин хам кадам олиши бежо эди,тушликка колмасдан кишлокда Зиёдани фохишага чикариб куйишди.
Милиция асосий гувох тарикасида Зиёдани камаб куйди.
Кишлокда гап болалагандан болалади.
Азимжонни эртасига дафн килишди.
Хеч ким хеч нарса билмайди,далага келган икки киши ким,нима максадда келишган,каердан келишган терговчилар учун жумбок эди.
Зиёданинг топган гапи битта,улар келишди,бироздан сунг эдим келиб колди деган гапдан бошкасини билмас эди.
Иш чувалаша бошлади,бир томондан терговчилар,иккинчи томондан Азимжоннинг уруглари очикдан-очик тухматга утишди.
Кизларинг фохиша,курдиларингми шахардан икки уйнаши келибди,углимизни улдиртириб юборган деган дук-пуписага утишди.
Кишлокдагиларнинг кун мавзуси битта,хар кунги миш-мишларга янгилик киритиб боришдан иборат эди.
Эшитдиларингми:киз улгур хаммасини буйнига олибди деб бири айтса,шундок келиндан худонинг узи асрасин деб иккинчиси кушилар эди.
Зиёданинг ота-онаси тамом булишди,кунига терговчига катна,кизларини куриш учун рухсатнома ёздир,хуллас тарвуз пояга келганлар хозирча нома'лум эди.
Зиёда камаб куйилган,кишлок буйича бир инсон уша кунги машинада келган икки бегона одамни курдик ёки танидик демас эди.
Азимжон оилада сал эркарок ва шухрок усди.
Тугри мехнаткаш,хар кайдай ишдан кочмас,махалада хашар буладими,туй-ма'ракалардаги хизматларда доим биринчилардан булар,кишлокда купчилик хатто хавас хам килишар эди.
Азимжон харбий хизматга чакирилди,хизматда омади кулган Азимжон почтачи (хат -хабарларни район марказидан харбий кисмга олиб келувчи) булиб колди.
Бу дегани хар куни полигондан район марказига кунда бир махал катнаш дегани эди.
Хизмат давом этар,Азимжон кунда кишлок оралаб район марказига катнар экан,кушикни хиргойи килиб келаётган йигит "ваах" деган овоздан чучиб тушди.
Йул четидаги катор экилган дарахтларнинг тагидан отилиб чиккан киз,Азимжонга кулиб караб турар эди.
Ёшлик -ёшлик эканда,ёшлар танишдилар,Азимжон энди кечалари хам харбий полигондан кочиб,кишлок оралайдиган булди,шундай кечки сайрларнинг бирида киз Азимжоннинг кулогига хомиладор эканлигини шивирлади,ёшлар хурсанд,поёни йук орзулар,Азимжон,отасига хат ёзди.
Хатда бир кизни севиб колганлигини,у киз хам яхши куришини,агар рози булсангиз узим билан олиб борсам деган сатрлар билан тулиб тошган хатга 20 кун утмасдан кискагина жавоб келди.
Б..... ебсан шу гапингга,оркангни кисиб юргин бола,булди гап тамом,севмок тугул мухаббат оташида ёнмайсанми,мухаббат уммонида балик булиб сузмайсанми,атрофида гирди -капалак булиб,пойида улмайсанми,шу биргина оркангни кисиб юргин деган жумланинг узи унча -мунча гуркираган мухаббат оташини куртакларини киркиб ташлар эди.
Азимжон отасининг айтганини килди,хизматни тугатгач астагина сирпанди,Азимжонни кишлокка кидириб келишиб,ими -жимида тушунтириш дарси утиб кетишганлигини хеч ким сезмаган эди.
Синглимизга тезрок уйлангин,киз угил баччалик булли деб лулилар шевасида тушунтириб кетишган эди.
Киз лули эди.
Иккинчи бор огохлантиришди,киз тугди,бачча шуннок сани узиеенг,качон туй киласан,куркма санга канча пул кераак.деган барзангилар Азимжондан тарвуз пишигигача сабр килишликларини сураб мухлат олган эди.
Тергов тугади,орадан 4 ой утди.
Суд залига лули киз кириб келди.
Мани ота-онам кишлокдан кувиб чикаришди,мани борадиган жойим йук,кулимга бачам боо,Азимни мани уругларим улдиришди,кингир ишнинг кийиги 40 йилда хам билинади дейишадику,манга бача керамас деган лули киз кулидаги чакалокни Азимжоннинг онасига тутказди.
Гала -говур бошланди.Зиёда озодликка чикарилди,тергов бошкатдан бошланди.
Окланиб,айбсиз булиб чиккан Зиёданинг миш -мишлари кишлокда янгидан кутарилди.
Нима гаплар булмади дейсиз,вой киз улгур,лулиларга алокаси бор экан,мафияга аралашган эканда деганлар хам булишди.
Эх гап куп,гапирсангиз унданда купаяди,хозирги даврда эркаклар гийбатчи,аёлларнинг гийбатга вакти йук,пул топиш керак,туй килиш керак,эрни бокиш керак,хуллас аёлларни гийбатга вактлари йук,шу орада Зиёданинг аммаси Московдан учиб келди.
Йигиштир иш-пишингни,мен билан кетасан,бироз дам олиб даволанасан,сунг узим самолётга чикариб юбораман,булди масала хал хисоб.
Амма -жиян Москвага учишди.
Зиёда бирозгина дам олгач,гап -сузлардан,та'нали бокишлардан кутулганлигини билди.
Амма мардлик килди,жиянни шифокорларга курсатди,дори -дармонларини олиб берди.
Зиёда хижолат булар,аммажон куп пул сарф килманг,мен яхшиман деб минг хижолатда булар,амма 12 йилдан буён Россияда юриб,эркак сабзига ухшаб колган,икки гапнинг бирида 'учир овозингни,за...бал' деб турса,ростда Россияда 12 йил булган аёлни эрга беришни хечччччам кераги йук,у12 йил Россияда булган аёлни уйлантириб куйиш керак,чунки улар любой эркакни олиб бориб -кайтариб олиб келмаслиги хам мумкин.
Эй учир,мингирлама деди амма,дориларни вактида ич,ухла дамингни ол,яхши тузалсанг ишга кирасан хохласанг уйингга хам кетишинг мумкин деган амма хурракни ванг куйди.
Зиёда 2 ой дам олди,амма барака топсин,икки ой еб -ичириш,осон эмас,унча -мунча одам дод деб юборади.
Энди янги гапни эшитинг.
Амма кунига ишга кетарда,Зиёш бугун магазинга чикиб келгин,жоним бугун ош килиб куйгин,асалим кийимларни ювиб бермайсанми деб иш буюриб куяр эди.
Албатта буюрилган ишлар инобатга олинар,кечда келган амма кайфитга караб,Зиёданинг кулига 100 гохо 200 рубльни тутказар эди.
Хижолат булган Зиёдага,ол жоним,ёнингда пул турсин,кам булса хам оз - оздан йигилиб колади,халол юрсанг доим пулингда барака булади деб насихат килиб куяр эди.
Амманинг илтимоси билан Зиёда ён -атрофларидаги магазинларни айланар эди.
Донаси катта -катта,кип -кизил узум Зиёданинг кузига оловдек куринди,бир донасини шартта олиб кафтида бироз айлантириб,узбекчасига ювган булдими - артган булдими,огзига солди.
Нима киляпсиз деган овозни эшитишга улгурмай,омбурдек кул Зиёданинг билагидан ушлади.
Зиёданинг ранги окариб кетди,кузида ёш айланди,егим келиб кетди деб астагина бошини эгди.
Мен магазинни ички назоратчиси буламан,деган йигит хамон Зиёданинг билагидан ушлаб турар,куйиб юборинг илтимос,бошка ундай килмайман деган Зиёда ялинишга тушди.
Зиёда керакли нарсаларни олиб булгач кассадан чикди,эшик олдида кулида елим халтага узум солинган назоратчи йигит кулиб турар эди.
Йук олмайман деган Зиёдага,пули туланган,ишонмасангиз мана бу чеки,пули туланган нарса халол булади,угрича очинг сеткани деган йигит кулидаги узумни Зиёданинг елим халтасига солиб куйди.
Зиёда эртасига магазинга борди,нарса олиш бахонасида кузи билан атрофга караб кечаги йигитни кидира бошлади.
Магазинни уч бора айланиб чикди,кайфияти тушиб кетди.
Сал нарида кулида супурги билан юрган аёлга салом бергач,кечаги йигитни суради.
Алик олган аёл Зиёдага бошдан - оёк караб чикди,кизим у йигит сизга нима учун керак деган саволга,йук узим деган Зиёда узоклашди.
Юринг,курсатаман деган аёл йул бошлади.
Дам олиш хонага киришгач эшикни ичкаридан кулфлади,кани айтинчи деган аёл каттик тикилди.
Зиёда айб иш килган боладек пастга каради.
Йук,шунчаки танишмиз дейишдан нарига утмади.
Тугрисини айтинг кизим,сиз сураган йигит менинг углим буладиЗиёданинг юзидан олов чиккандек кизариб кетди.
Бир нарсалар деб узини эшикка урди.
Ишдан келган амма,Зиёш тезрок кимирла,бугун мехмон келади деб узи хам харакатга тушиб кетди.
Мехмонлар келишди,ким дейсизми,магазиндаги аёл билан угли !!!
Совчиликка келишибди.
Утиришди,танишишди,оилавий ахволларини суриштиришди,йигит аелидан ажрашган экан,энг кизиги бир вилоятдан булишар экан,ундан хам дахшати йигитнинг исми Азимжон экан.
Маслахат шундай булдики,Зиёда эртадан магазинда иш бошлайдиган булди.
Зиёда магазинда иш бошлади,хар нарсанинг иложиси бор,ёшларни никохлатиб келишди,Азимжоннинг онаси аммажоннинг квартирасига кучиб утди,ёшлар олохида яшай бошладилар.
Ишдан чикишгач,онамни кураман деган Азимжон,аммамни кураман деган Зиёда биргалашиб кириб келишар эди.
Эй менга каранглар деди аммажон,согиндик деб нонуштага етиб келасизлар,согиндик деб кечки овкатга етиб келасизлар,бунча пишшиксизлар,уйларингда овкат киласизларми - йукми деб пуписа килиб куйди.
Бир йил ишлаган Зиёда уйга кетадиган,ЗАГСни узиб келадиган булди.
Юртига кетган Зиёда бироз кун утиб кайинонасининг уйига борди.
Ха,манжалаки келдингми,уйлама сенга уй бермайман,уйдан улуш оламан деб хаёлингга хам келтирма деган кайинона дафка килишни бошлади.
Аяжон,менга хеч нарса керакмас,мен ЗАГСни узгани келдим,Москвада турмушга чикдим,вой шарманда деган кайинона айюханнос сола бошлади.
Вой улмасам,урисга тегдингми,вой шарманда,улганинг яхши,аяжон урис эмас,шу биздан сал нарида туради,кайинона кулок солмас,сен углимни улдирдинг,ифлос деган кайинона Зиёдага осилди.
Жанжал кучайиб,бакир- чакир бошланди.
Зиёда кочиб колишни режалаштира бошлади,бошига тушган кучли зарбдан чайкалиб йикилди,хушидан кетди.
Куркиб кетган кайинона кулида белкурак билан туриб колди,шайтон йулдан оздирди,Зиёданинг буйнидаги троссни ечиб олди.
Бармокдаги узукни хам аста сугуриб олди,кушнилар хабар топиб топиб Зиёдани касалхонага олиб боришди.
Бироздан сунг чиккан шифокор афсус билан бошини чайкади,куп кон йукотган,кеч олиб келибсизлар,хомилани олиб ташладик,Зиёда хомиладор экан.
Кайинона конун олдида жавоб берди,руслар айтганидек хули тольк,Зиёда 8 йил булибдики хамон даволанар экан,хануз оллохнинг мархаматидан умидвор,хануз фарзанд илинжида уйкусираб уйгонади.
Улсин шу ЗАНЖИР (ТРОСС) ТАМОМ.