Shaytoniy shisha
Gavayi orollaridan birida bir odam yashardi, uni Keave deb atay qolaylik, chunki, ochigʻini aytganda, u hanuzgacha hayot va haqiqiy ismi sir boʻlib qolishi kerak. U gʻorda Buyuk Keavening xoki yotgan Xonaunau degan joy yaqinida dunyoga kelgan. Bu odam qashshoq, ammo sergʻayrat va dovyurak boʻlib, savodi maktab oʻqituvchisinikidan kam emasdi. Buning ustiga u ajoyib dengizchi sifatida nom chiqargan, yaqin masofalarga qatnovchi kemalarda suzgan, Xamakua sohillari yoqalab paroxodlarni boshqargan. Shu desangiz, bir kuni uning koʻngliga bu yorugʻ dunyoni kezish, begona shaharlarni koʻrish orzusi tushib qoldi-yu, San-Fransiskoga yoʻl olayotgan kemaga yollandi.
San-Fransisko – ajoyib bandargohi boʻlgan hashamatli shahar, u yerda badavlat odamlar behisob, hatto bir tepalik borki, nuqul dabdabali qasrlardan iborat. Bir kuni Keave choʻntagidagi tangalarini jaranglatgan koʻyi ana shu tepalikda sayr qilib yurar, koʻchaning har ikki tomonidagi saroylarga suqlanib boqardi.
«Qanday chiroyli uylar-a! – deb oʻylardi u. – Ularda ertangi kun tashvishini bilmaydigan baxtli odamlar yashasa kerak, hoynahoy!»
Shu xayollar bilan borayotganida bir uyga duch kelib qoldi, u bosh-qa uylardan sal kichikroq boʻlsa ham muhtasham va xuddi qoʻgʻirchoqdek chiroyli edi. Pillapoyalari baayni nuqradek yaraqlar, buta-toʻsiqlar chamandek yashnab turar, deraza oynalari olmosdek jilolanardi. Keave koʻz oʻngida namoyon boʻlgan bu qadar mukammallikdan hayratlanib, beixtiyor toʻxtab qoldi.
U shu alfozda uy roʻparasida turar ekan, ichkaridan qandaydir bir odam unga qarayotganini payqadi, deraza oynasi shunchalik shaffof ediki, Keave uni suv qaytishidan soʻng toshlar ustidagi koʻlmakda qoladigan baliqni koʻrgandek yaqqol koʻrib turardi. Bu odam yoshi qayt-gan, tepakal, qora soqolli, chehrasi sertashvish va gʻamgin boʻlib, ogʻir-ogʻir xoʻrsinib qoʻyardi. Xullas, Keave u odamga, u esa Keavega deraza orqali qarab turishar va ishonasizmi, yoʻqmi, har ikkovi ham bir-biriga havas qilardi.
Notanish odam birdaniga jilmaydi va Keaveni ichkari kirishga imlab, ostonada kutib oldi.
– Mening uyim juda chiroyli, – dedi mezbon yana uf tortib. – Uni bir koʻrib chiqishni xohlamaysanmi?
Shunday deb u Keaveni ichkariga boshladi va butun uyni – yertoʻlasidan tortib chordogʻigacha tanishtirib chiqdi, bu yerdagi hamma narsa shu qadar mukammal ediki, Keave larzaga tushdi.
– Chindan ham ajoyib uy ekan, – dedi u. – Men shunday joyda yashaganimda ertadan-kechgacha shod-xandon yurardim balki. Lekin nega endi sen hadeganda uf tortaverasan, buning sababi nima?
– Agar istasang, – dedi mezbon, – sen ham shu zahotiyoq xuddi shunga oʻxshagan uyga ega boʻlishing mumkin. Yoningda puling bordir, hoynahoy?
– Ellik dollarim bor, xolos, – javob qildi Keave. – Ammo bunaqa uy ancha qimmat tursa kerak.
Mezbon xayolan nimalarnidir chamalab chiqdi.
– Puling buncha kam, – dedi u keyin. – Bu senga kelgusida ortiqcha tashvish keltiradi, biroq shunga qaramay, ellik dollarga ham olaverishing mumkin.
– Shu uyni-ya? – ajablanib soʻradi Keave.
– Yoʻq, uyni emas, – deya javob qildi mezbon, – aniqrogʻi, shishani Sening nazaringda nihoyatda omadli va oʻta badavlat odam sifatida koʻrinayotgan boʻlsam bordir. Lekin, agar bilsang, ochigʻini aytganimda, butun mol-mulkim – shu uy ham, bogʻ-rogʻ ham – bari-bari bir pintadan[1] unchalik katta boʻlmagan bir shisha orqali topilgan. Mana u.
Mezbon shunday deb allaqanday javonni ochdi va ichidan uzun boʻyinli va qorni baqaloq bir shishani oldi. Shisha sutdek oqish oynadan yasalgan boʻlib, kamalakning jamiki ranglarida yolqinlanib-tovlanib turardi. Uning ichida esa soyachami, alanga tiligami oʻxshash allambalo bir narsa toʻxtovsiz yogʻdulanib-oʻynoqlab yotibdi.
– Senga aytgan shisham shu, – dedi uy egasi va Keave kulib qoʻyganini koʻrib, qoʻshimcha qildi: – Gapimga ishonmayotganga oʻxshaysan-a? Unaqada oʻzing sinay qol. Uni sindirishga, qani bir urinib koʻr-chi.
Shunda Keave shishani qoʻliga olib, to holdan toygunicha polga ura boshladi, biroq shisha har gal xuddi koptokdek sakrab ketaverardi, biron yeri hatto qirilmadi ham.
– Gʻalati narsa ekan, – dedi Keave. – Bunday qaraganda va ushlab koʻrganda shishadan yasalgandek tuyuladi-ya.
– Aslida ham shunday, – yanada ogʻirroq xoʻrsindi uy egasi, – faqat bu shisha jahannam olovida toblangan. Uning ichida shayton yashaydi – soyaga oʻxshash bir nima lipillab turganini koʻrayotgandirsan. Ana oʻsha shayton boʻladi, har qalay men shunday deb oʻylayman. Shu shishaga ega boʻlgan odam esa shaytonga buyruq bera oladi. Oʻsha lahzadan boshlab nimaniki xohlasa, oʻshanga erishadi. Ishq-muhabbat, shon-shuhrat, boylik, shunga oʻxshash uylar, hatto shunga oʻxshash shaharlar – hamma-hammasi koʻz ochib-yumgunicha muhayyo boʻladi. Napoleon shu shishaga egalik qilib, dunyoni qoʻlga kiritdi, keyin esa uni sotib yuborgach, mahv etildi. Kapitan Kuk shu shishaga ega boʻlib, uning orqasida koʻplab orollarni kashf etdi, biroq u ham shishani sotib yuborgandi, Gavayida oʻlim topdi. Chunki shishani sotgan zahoti uning qudratli himoyasidan mahrum boʻlasan, biroq, ikkinchi tomondan, u qoʻlingdalik paytida topgan narsalaringdan qanoat qilmasang, oxiri falokatga uchraysan.
– U holda nega endi shishani sotmoqchi boʻlayapsan? – deb soʻradi Keave.
– Koʻnglim tilagan nimaiki boʻlsa, bariga erishdim, bu yoqda esa umr poyoniga yetib qoldi, – dedi uy egasi. – Shisha ichidagi shaytonning yolgʻiz bir narsaga – inson umrini uzaytirishga qurbi yetmaydi, xolos. Yana bir jihatni sendan yashirib qolsam, insofdan boʻlmaydi. Bu shishaning bir nuqsoni bor: agar egasi uni sotishga ulgurmay turib oʻlsa, jahannamda abadiy yonishga mahkumdir.
– Ha, nuqson boʻlgandayam juda zoʻr nuqson ekan, gap yoʻq! – xitob qildi Keave. – Men bunaqa shaytoniy narsalarga umuman aralashmagan boʻlardim. Parvardigorga shukur, uysiz ham yashashim mumkin. Ammo bilaturib oʻz boshimga jahannam azoblarini sotib olish – bu, endi, borib turgan ahmoqlikning oʻzginasi.
– Oʻpkangni bos, bu ishning eng oxirini oʻylashga shoshmasang ham boʻladi, – deya e’tiroz bildirdi uy egasi. – Bu oʻrinda eng muhimi – shaytonning yordamidan foydalanib, bu dunyoda nima xohlasang, bariga ega boʻlish. Keyin esa shishani hozir men senga sotayotgandek yana biron odamga sotib yuborish. Ana undan soʻng qolgan umringni tinchlik-xotirjamlik, huzur-halovatda oʻtkazaverasan.
– Meni yana bir narsa oʻylantirayapti, – dedi Keave. – Avvalambor, ogʻir-ogʻir xoʻrsinayapsan va ayni paytda shishani suvtekinga sotmoqchisan. Buning siri nimada?
– Nega uf tortishlarim sababini hozirgina aytib oʻtdim, – javob qildi u odam. – Sogʻligʻim zaiflashayotganini sezib turibman va bu meni qoʻrquvga solayapti. Chunki, oʻzing aytib oʻtganingdek, oʻlganidan keyin doʻzaxga ravona boʻlishni hech kim istamaydi. Endi shishani bunchalik arzon sotishimga kelsak, uning yana bir xususiyatini tushuntirishim kerak. Iblis bu shishani yer yuziga olib kelgan juda qadim zamonlarda uni birinchi boʻlib Presviter Ioann sotib olgan va evaziga bir necha million dollar toʻlagan. Biroq hamma gap shundaki, bu shishani faqat zarariga sotish mumkin, xolos. Agar sen uni xarid qilgan narxingning oʻziga sotsang, xuddi kabutar uyasiga qaytganidek, yoningga qaytib kelaveradi. Shishaning bahosi asrlar mobaynida pasayib kelaverib, mana hozir hayratomuz darajada arzimas pulga teng boʻlib turganining sababi ham shu. Men oʻzim uni badavlat qoʻshnilarimning biridan sotib olib, bor-yoʻgʻi toʻqson dollar toʻlaganman. Endi uni sakson toʻqqiz dollaru toʻqson toʻqqiz tsent-ga sota olaman, lekin bir tsent ham qimmatiga emas, aks holda u oʻsha zahotiyoq yonimga qaytib keladi... Ana shu tufayli ham ikkita mushkullik mavjud: birinchidan, shunday gʻaroyib shishani arzimas sakson dollarga sotmoqchi boʻlsang, odamlar seni shunchaki hazillashayapti deb oʻylashadi. Ikkinchidan esa... U yogʻi keyin endi... Ochigʻini aytganda, hamma narsani miridan-sirigacha aytib berishga majbur emasman. Faqat bir narsani qulogʻingga quyib ol – shisha muomalada yurgan pulga sotiladi, xolos.
– Shu gaplarning bari haqiqat ekaniga qanday qilib ishonishim kerak? – deb soʻradi Keave.
– Ba’zi narsalarni hoziroq tekshirib koʻrishing mumkin, – dedi u odam. – Menga ellik dollar bergin-da, shishani olib, shu puling yoningga qaytishini xohla. Agar shunday boʻlmasa, qasam ichib aytamanki, savdoimiz pishmadi deyman-u, pulingni qaytaraman.
– Meni aldamayapsanmi mabodo? – soʻradi Keave.
Uy egasi haqiqatni aytayotganiga qasam ichdi.
– Tavakkal-da, boʻlmasa, – dedi Keave. – Buning zarari yoʻq-ku, axir.
Shunday deb, pulini uy egasiga berdi, u esa shishani uzatdi.
– Qani, shisha ichidagi shayton, – dedi Keave, – ellik dollar pulimni qaytar-chi.
U gapini tugatib ulgurar-ulgurmas, kissasi yana avvalgidek toʻlib qolganini sezdi.
– Bu chindan ham ajoyib shisha ekan, – dedi Keave.
– Mana endi xayrlashamiz, oshna, – dedi uy egasi. – Qani, bir joʻnab qol-chi, bu yerdan!
– E, shoshma! – dedi Keave. – Yigʻishtir bunaqa hazilingni. Ma, shishangni qaytib ol.
– Sen uning uchun menga narxiga nisbatan kamroq pul toʻlading, – dedi u odam mamnunlikdan qoʻllarini bir-biriga ishqar ekan, – endi shisha seniki. Menga esa bitta narsa kerak: bu yerdan tezroq qorangni oʻchirsang boʻlgani. – U shunday deb xitoy xizmatkorini chaqirishga qoʻngʻiroq qildi, xizmatkor esa Keaveni uydan chiqarib yubordi.
Qoʻltigʻida shisha bilan koʻchaga chiqib qolgan Keave oʻylay boshladi:
«Agar bu odam aytganlarining bari xaqiqat boʻlsa, rosa chuv tushgan koʻrinaman. Lekin u shunchaki laqillatgan boʻlsa-chi?»
Shunda u avvalambor yonidagi pulini hisoblab chiqdi: roppa-rosa qirq toʻqqiz amerika dollari va bitta chili tangasi ekan.
«Hammasi toʻgʻriga oʻxshaydi, – deb oʻyladi Keave. – Qani, endi uni boshqachasiga bir sinab koʻraylik-chi».
Shaharning bu qismidagi koʻchalar xuddi kema sahnidek top-toza, ustiga-ustak, peshin payti boʻlishiga qaramay, bironta ham yoʻlovchining qorasi koʻrinmasdi. Keave shishani yoʻl chekkasidagi ariqqa uloqtirib, indamay ketaverdi. Ikki marta oʻgirilib qaraganida qorindor, sutdek oqish shisha u tashlagan joyda yotganini koʻrdi. Keave ortiga uchinchi bor nazar tashlab, muyulishda burildi, lekin hali bir qadam ham tashlab ulgurmagandiki, nimadir tirsagiga kelib urilganini sezdi. Ne koʻz bilan koʻrsinki, baqaloq shisha bushlati[2] choʻntagini egallagan, uzun tumshugʻi tashqariga chiqib turardi.
«Bunisiyam rostga oʻxshaydi», – deb oʻyladi Keave.
Shundan keyin u nima qildi, deb soʻrarsiz. Doʻkonchadan shtopor[3] sotib olib, shahar tashqarisiga, kimsasiz dalaga yoʻl oldi. Ana shu yerda shishaning poʻkagini chiqarib olmoqchi boʻldi. Ammo u shtoporni poʻkakka burab kiritishga qanchalik urinmasin, shtopor shu zahoti oʻz-oʻzidan qaytib chiqar, poʻkak esa bus-butun turardi.
«Poʻkakning qandaydir yangi turi», – deb oʻyladi Keave va shu lahzadayoq butun borligʻi xuddi bezgak tutgandek qaltirab ketdi, badanini muzdek ter qopladi: unda qoʻrquv uygʻongandi.
Keave bandargohga qaytar ekan bir doʻkonchaga duch keldi, unda allaqanday bir kishi chigʻanoqlar, orollarda yashovchi yovvoyi odamlarning soʻyillari, qadimiy tangalar, koʻhna ma’jusiy ma’budalarning haykalchalari, xitoy va yapon suratlarini, qisqasi, dengizchi dunyoning turli chekkalaridan sandiqchalarida olib keladigan xilma-xil lash-lushlarni sotib oʻtirardi.
Shu oʻrinda Keavening xayoliga yangi fikr keldi. U doʻkonchaga kirib, egasiga undagi shishani yuz dollarga sotib olishni taklif etdi. Doʻkondor avvaliga kulib qoʻydi, keyin besh dollar bermoqchi boʻldi. Biroq bu chindan ham gʻaroyib shisha edi – yer yuzida hali bironta shishapaz bunaqangi shisha tayyorlamagan, uning sutdek oqish tusi kamalakning jamiki ranglarida shunaqangi chiroyli tovlanar, ichida shunaqangi bir sirli soya raqs tushardiki, asti qoʻyaverasiz... Xullas, taomilga koʻra savdolashgach, doʻkondor Keavega oltmish kumush dollar berdi va shishani peshtaxtasining qoq Markazidagi javon tokchasiga joylashtirib qoʻydi.
«Endi nima boʻlarkin? – degan fikr oʻtdi Keavening xayolidan. – Men uni oltmish dollarga sotdim, holbuki oʻzim ellik dollarga, ochigʻini aytganda, undan ham arzonga sotib olgandim, chunki bitta tangam chili dollari edi-da. Endi bu yogʻini yana bir bor tekshirib koʻramiz».
Shu xayollarda Keave kemaga qaytdi, sandiqchasini ochib qaraganida esa shisha shu yerda ekanligini koʻrdi: undan avvalroq yetib kelibdi. Kemada Keavening Lopaka degan bir doʻsti bor edi.
– Ha, nima gap? – deb soʻradi u. – Sandiqchangga namuncha tikilib qolmasang!
Ular kubrikda[4] ikkovlon edilar, Keave oʻrtogʻini sir saqlashga qasam ichirib, bor gapni aytib berdi.
– Aqlga sigʻmas hodisa, – dedi Lopaka. – Nazarimda, bu shisha sening boshingga baloyu kulfatlar yogʻdiradigan koʻrinadi-yov. Juda boʻlmaganda bitta narsa aniq: senga qanday falokat tahdid solayotganini oʻzing bilasan. Modomiki, shunday ekan, bu ishdan biron foyda chiqarib olishni oʻylash kerak. Nimani xohlashingni yaxshilab fikrlab koʻrgin-da, shishaga uni amalga oshirishni buyur. Agar shisha aytganingni bajarsa, uni sendan oʻzim sotib olaman. Chunki koʻpdan beri bir narsani oʻylab yuribman – shxunaga[5] ega boʻlib, orollar boʻylab savdo bilan shugʻullanish orzuim bor.
– Bu menga toʻgʻri kelmaydi, – dedi Keave. – Men oʻzim tugʻilib oʻsgan Kon sohilida chiroyli uyim va bogʻim boʻlishini istayman. Quyoshning charogʻon nurlari derazalardan toʻkilib tursa, bogʻda gullar chaman boʻlib ochilib yotsa, derazalarda oynalaru devorlarda suratlar, stol ustida anvoyi dasturxonlar va oʻyinchoqlar boʻlsa – xullas, hamma-hammasi men bugun koʻrgan uydagidek yaraqlab tursa... Hatto mening uyim undan bir qavat balandroq va har tomonidan xuddi qirol qasri kabi ayvonlar bilan oʻralgan boʻlishini xohlayman. Ana shunday uyda begʻam-betashvish, doʻstlarim va qarindoshlarim bilan shod-xurram hayot kechirsam deyman.
– Bunday qilamiz boʻlmasa, – dedi Lopaka. – Shishani Gavayiga oʻzimiz bilan olib ketaylik, agar orzularingning bari amalga oshsa, boya aytganimdek, shishani sendan sotib olaman va oʻzimga shxuna soʻrayman.
Ular shunga qaror qilishdi va tez orada kema Gonoluluga qaytib, Keave hamda Lopaka bilan birga shishani ham keltirdi.
Doʻstlar sohilga tushib ulgurmagandilar hamki, bandargohda bir tanish odamni uchratib qolishdi, u esa salom-alik tugar-tugamas, Keavedan koʻngil soʻray boshladi.
– Hech baloni tushunolmayapman, – dedi Keave, – nima uchun menga bunchalik hamdardlik bildirayapsan?
– Iye, xabaring yoʻqmi hali? – ajablandi tanish odam. – Axir, amaking... muhtaram qariya... vafot etdi... Keyin esa... koʻrkamgina bir jiyaning boʻlardi-ku... ana oʻsha dengizda choʻkib ketdi.
Keave nogahonda boshiga tushgan musibatdan shu zahotiyoq gʻamga botdi, oh-voh qilishga tushib, shishani ham unutib yubordi. Biroq Lopaka unutmagandi, Keave biroz oʻziga kelganida undan soʻradi:
– Shu tobda xayolimga bir fikr keldi – Gavayida, Kayu hududida amakingning yer-mulki yoʻqmidi mabodo?
– Yoʻq, – dedi Keave, – Kayuda yoʻq. Xookenadan sal janubroqda, togʻlik sohilda yer maydoni bor edi.
– Endi bu yer senga meros qoladimi? – soʻradi Lopaka.
– Ha, menga, – dedi Keave va yana marhum qarindoshlarini eslab, yigʻi-sigʻiga tushdi.
– Shoshma, – dedi Lopaka. – Birpasga oh-voh qilmay tur, xayolimga bir fikr keldi. Balki bularning bari shishaning ishidir-a? Chunki sen istagan uy uchun joy tayyor boʻlib turibdi!
– Agar shunday boʻlsa, shishaning bunaqangi yordamini boshimga uramanmi?! – deya qizishib ketdi Keave. – Men undan qarindoshlarimni oʻldirishini soʻraganmidim, axir! Ammo-lekin bu taxminingda jon bor – uyim xuddi oʻsha yerda boʻlishini orzu qilgandim.
– Biroq uy hali qurilmagan-ku? – dedi Lopaka.
– E, nimasini aytasan! – uf tortdi Keave. – Biror kun kelib qurilishi ham dargumon hali. Toʻgʻri, amakimning biroz qahva, ava, banan daraxtlari bor edi, ammo ularning hosili tirikchiligimga uchma-uch yetadi, xolos. Yer maydonining qolgan qismi esa qop-qora lavadan iborat.
– Qani, yur-chi, sarkor yoniga borib koʻraylik, – dedi Lopaka. – Har qalay, bu fikr menga tinchlik bermayapti.
Ular Sarkor yoniga borishganda esa birdan ma’lum boʻldiki, Keavening amakisi oʻlimi oldidan banogoh juda boyib ketibdi va oʻzidan katta davlat qoldiribdi.
– Mana senga uy qurish uchun mablagʻ! – xitob qildi Lopaka.
– Agar uy qurmoqchi boʻlsangiz, – dedi sarkor, – menda yangi me’morning tashrifnomasi bor, uni rosa maqtashayapti.
– Juda soz! – dedi Lopaka. – Koʻrayapsanmi, hamma narsa oldindan tayyorlab qoʻyilgan ekan. Shishaning aytganini qilish kerak, xolos.
Ular me’morning uyiga yoʻl olishdi, u esa xilma-xil uylarning chizmalarini allaqachonoq stol ustiga yoyib qoʻygan ekan.
– Siz boshqalariga oʻxshamaydigan gʻaroyib bir uy boʻlishini xohlayapsiz-a? – deb soʻradi me’mor. – U holda mana buni bir koʻring-chi.
Keave u uzatgan chizmaga bir qarashdayoq oʻzini tutolmay baland ovozda oh urib yubordi, chunki chizmada tasvirlangan bino uning orzularida namoyon boʻlgan uyning aynan oʻzginasi edi.
«Shu uy meniki boʻlishi kerak, – deb oʻyladi u. – Bilaman, bu qiyin ish, oʻzimning ham koʻnglim chopmayapti. Lekin ne choraki, shaytoniy kuchga bogʻlanib qolgan ekanman, aqalli biron nafi tegsin».
Shunda Keave me’morga nimalarni istayotganini, uyni qay tarzda jihozlash kerakligini tushuntira boshladi, devorga osiladigan suratlarni, stol ustida yotishi kerak boʻlgan oʻyinchoqlarni ham unutmadi. Keyin esa undan bu ishlarning bari qanchaga tushadi, deb dangaliga soʻradi.
Me’mor Keavega koʻplab xilma-xil savollar berdi, soʻngra qoʻliga qalam olib, hisob-kitob qilishga tushdi. Hisoblab boʻlganidan ke-yin u Keavega meros qolgan mablagʻning aynan oʻzini aytdi.
Lopaka bilan Keave bir-birlariga qarab qoʻyib, bosh irgʻashdi.
«Hammasi ayon endi, – deb oʻyladi Keave. – Xohlaymanmi, yoʻqmi, shu uy endi meniki boʻladi. Uni menga Iblis sovgʻa qildi va bu ishning oxiri yaxshilikka olib bormasligi aniq. Biroq men ham qat’iy ahd qilaman: shu shisha qoʻlimda ekan, bundan bu yogʻiga undan boshqa hech narsa soʻramayman. Shu uy mening boʻynimga tushdi, uni hech narsa qilolmayman endi. Shaytoniy kuchga bogʻlanib qolgan ekanman, juda boʻlmaganda shunga foydasi tegsin, axir».
U me’mor bilan shartnoma tuzdi va uni ikkovlari imzolashdi. Shundan keyin Keave bilan Lopaka yana kemaga yollanib, Avstraliyaga yoʻl olishdi. Chunki qurilishga aralashmaslik, uyni qanday barpo qilish va bezatishni me’mor bilan shishadagi shaytonga qoʻyib berish toʻgʻrisida oʻzaro qaror qilishgandi.
Ularning safari osoyishta kechdi, faqatgina Keave beixtiyor biron tilak-istak bildirib qoʻymaslik uchun doimo sergak turishiga toʻgʻri keldi, zotan, u bundan buyon iblisning biron-bir marhamatini qabul qilmaslikka qasam ichgandi. Ikki doʻst uyga oʻz muddatida qaytishdi. Me’mor uy tayyor boʻlganini aytdi va Keave bilan Lopaka «Nuh kemasi»ga chiqib, Kon sohillari boʻylab suzib ketishdi. Qani, yangi uy qanday ekan, Keave orzularida tasavvur qilgan uyga oʻxsharmikan?
Uy baland sohilda qurilgan boʻlib, dengizdan oʻtuvchi kemalarga juda yaxshi koʻrinib turardi. Chor atrofda oʻrmonlar naq bulutlarga boʻy choʻzgan, pastda – gʻorlarda qadimgi hukmdorlarning xoki yotgan darada qora lava oqimlari qotgan edi. Uy tevaragi gulzor boʻlib, kamalakning barcha ranglarida jilolanib turibdi. Mevali daraxtlar ham bor – uyning bir tomoniga non daraxtlari, boshqa tomoniga papayya ekilgan. Bino oldida, dengiz sohilida esa kema machtasi oʻrnatilgan boʻlib, tepasida bayroq hilpirab turibdi.
Uy uch qavatli, xonalari va har bir qavatdagi ayvonlari keng-moʻlgina. Derazalardagi oynalar suvdek tiniq va charogʻon kundek yorugʻ. Xonalarga chiroyli jihozlar qoʻyilgan. Devorlarga oltin halli gardishlarda suratlar osilgan boʻlib, ularda kemalar, dengiz janglari, yer yuzining turli chekkalaridagi gʻaroyib manzaralar aks ettirilgan yoki dunyodagi eng sohibjamol ayollar tasvirlangan. Keavening yangi uyidagi devorlarga qilgan bu suratlar shunaqangi yorqin boʻyoqlar bilan ishlanganki, bunaqasi yetti iqlimda ham topilmaydi.
Behisob oʻyinchoqlaru gʻaroyib buyumlarning ta’rifiga esa umuman soʻz yoʻq. Ohangdor zang chaluvchi soatlar, musiqali qutichalar, bosh chayqatuvchi mitti odamchalar, nafis va ajoyib boshqotirmalar bir kishi vaqtini koʻngilchogʻlik bilan