Shaytoniy shisha (2-sahifa)
koʻngilchogʻlik bilan oʻtkazishi uchun yetarli edi.
Biroq qasr nechogʻli ulugʻvor va hashamatli boʻlmasin, unda yashovchi odam xonama-xona kezib, ajoyibot-gʻaroyibotlarni tomosha qilaverib zerikadi baribir. Ana shu bois ham uy hamma tomonidan butun boshli shaharning aholisi bemalol va qulaygina joylasha olishi mumkin boʻlgan nihoyatda keng-moʻl ayvon bilan oʻrab olingan va undan chor-atrofni yayrab tomosha qilish mumkin edi.
Keave qaysi tomondagi ayvonni afzal koʻrishni bilmasdi. Negaki, uyning orqasidagi ayvondan mevazor bogʻlar va gulzorlarni koʻrib koʻzi quvnasa, togʻdan esayotgan mayin shabadadan koʻngli yayraydi. Uyning old tomonini bezab turgan ayvonda turganida esa u dengizning toza shimolidan bahramand boʻlar, tepalikdan ummonga qaraganida taxminan haftada bir marta Xookenadan Pele adirlariga yoʻl oluvchi «Nuh kemasi»ni yoki yogʻoch, ava hamda banan tashuvchi shxunalar sohilboʻyi suvlarida suzib yurganini tomosha qilar edi.
Keave bilan Lopaka hamma narsani koʻzdan kechirib chiqqach, orqa ayvonga oʻtib oʻtirishdi.
– Xoʻsh, qalay? – deb soʻradi Lopaka. – Orzularingga mos keldimi?
– Lolu hayronman, – deya javob qildi Keave. – Bu hatto orzularimdagidan ham ziyoda boʻlibdi, shu qadar xursandmanki, naq boshim aylanib ketayapti.
– Meni esa bir narsa oʻylantirayapti, – dedi Lopaka. – Shularning bari oʻz-oʻzidan kelishi ham mumkin edi, balki bu oʻrinda shishadagi iblisning hech qanday daxli yoʻqdir. U holda men shishani sotib olganim bilan shxunani yetti uxlab tushimda ham koʻrmayman, ikki oʻrtada jahannam azobini oʻz ixtiyorim bilan boʻynimga olganim qoladi, xolos. Toʻgʻri, shishani sotib olaman, deb senga soʻz berganman, ammo sen ham ahvolimni tushunishga urin va men uchun yana bitta sinov oʻtkazib ber.
– Lekin shishadan endi hech qanday sovgʻa olmayman, deb qasam ichganman-ku, axir! Oʻzi shundogʻam qulogʻimgacha gunohga botib ketganman.
– E, men sovgʻalarni mutlaqo oʻylayotganim yoʻq, – javob qildi Lopaka. – Shaytonning oʻzini bir zumgina koʻrsam kifoya. Buning senga hech qanday foydasi tegmaydi, demakki, xavotir olishingga ham oʻrin yoʻq. Shunchaki, unga birrovgina koʻz qirimni tashlasam, bu ishga boʻlgan ishonchim ortadi deyman-da. Kel endi, ogʻayni, shaytonni bir koʻrsata qol. Keyin oʻsha zahotiyoq sendan shishani sotib olaman, mana, pulim ham tayyor.
– Men boshqa narsadan xavotirman, – dedi Keave. – Shaytonning qiyofasi balki nihoyatda dahshatlidir, unga shundoqqina qaraganing-dayoq shishani sotib olishdan voz kechib qolishing hech gap emas.
– Soʻzim – soʻz! – deya javob qildi Lopaka qat’iylik bilan. – Mana pulim ham tayyor deyapman-ku, axir.
– Boʻpti unaqada, – dedi Keave. – Unga bir nazar tashlashga oʻzimam qiziqayapman. Shayton janoblari, sizni birrovgina koʻrishimizga ijozat etsangiz!
U shunday deyishi bilan shayton shisha ichidan bir qaradi-yu, shu zahotiyoq yana gʻoyib boʻldi. Keave bilan Lopaka esa tosh qotgancha qolishdi. Hatto kech kirdi hamki, ular oʻzlariga kelisholmas, tillari aylanmasdi. Va nihoyat, Lopaka pulni oʻrtogʻining yoniga surib qoʻyib, shishani oldi.
– Men halol odamman, soʻzimda turishim kerak, – dedi u. – Aks holda mana bu narsaga qoʻlimni ham tekkizmagan boʻlardim. Mayli, nachora, boshga tushganni koʻz koʻrar ekan. Shxuna bilan ozroq pulga ega boʻlsam bas, oʻsha zahotiyoq manavi la’natini oʻzimdan soqit qilaman. Chunki, ochigʻini aytganda, uni koʻrgan zamonim tepa sochim tippa-tik boʻlib ketdi.
– Lopaka, – dedi Keave, – koʻnglingga ogʻir olmagin-u, ammo bitta gapni aytmasam boʻlmaydi sirayam. Hozir tun, yoʻl yomon, ustiga-ustak, bemahalda qabriston yonidan oʻtish bexosiyat hisoblanadi – bularning barini men juda yaxshi tushunib turibman. Biroq anavining maraz turqi-tarovatini koʻrganimdan keyin toki bu shisha shu yerda ekan, na yegan-ichganimda halovat boʻladi, na orom topaman va na Parvardigorga iltijo qila olaman. Yoʻlingga fonus, shisha solib olishing uchun savat beray, boz ustiga shu uyda koʻnglingga yoqqan nima boʻlsa – har qanday suratni, har qanday eng ajoyib buyumni olishing mumkin, faqat, Xudo haqqi, bu yerdan tezroq joʻnab ketgin-u, Xookenada Naxinaning uyida tunay qol!
– Keave, – dedi Lopaka, – mening oʻrnimda har qanday odam bu gapingdan keyin sendan qattiq ranjigan boʻlardi. Negaki, men senga nisbatan sadoqatli doʻstning ishini qildim – soʻzimda turib, shishani sotib oldim. Bu yogʻi yarim kecha, hammayoq zim-ziyo, qabriston yoqalab oʻtuvchi yoʻl esa gardanida gunohi va qoʻltigʻida shaytonli shishasi boʻlgan mendek odam uchun yuz karra, ming karra dahshatliroq. Ammo oʻzim ham qoʻrquvdan dagʻ-dagʻ titrayotganim uchun seni ayblay olmayman. Ketar ekanman, Parvardigordan iltijo qilamanki, sen shu uyda baxtli hayot kechirgin, mening shxunadan omadim chopsin va har ikkovimiz ham umrimizni yashab boʻlganimizdan keyin jamiki jinlaru shishalarga qasdma-qasd oʻlaroq jannatga tushaylik.
Lopaka shunday degach, otini togʻdan pastga qarab choptirib ketdi, Keave esa ayvonda tuyoqlar dupuriga quloq tutganicha, qadimgi hukm-dorlar xoki yotgan qoya ostida fonus yogʻdusi miltillab borayotganini kuzatib turardi. Keyin, shu turganicha, yaproqdek titragan koʻyi kaftlarini jipslashtirib, shunday baloi azimdan qutulgani uchun Parvardigorga hamdu sanolar ayta boshladi.
Biroq ertasiga charogʻon, begʻubor tong otdi va Keave yangi uyidan hanuz hayratlangancha, qoʻrquvlarini unutib ham yubordi. Shundan soʻng kun ketidan kun oʻta boshladi, Keave yangi uyida yashar, shodligining cheki yoʻq edi. Orqa tomondagi ayvon uning sevimli joyiga aylandi: u shu yerda ovqatlanar, butun vaqtini oʻtkazardi. Gonolulu gazetalarini oʻqib, turli voqea-hodisalardan xabar topardi.
Uni koʻrgani kimlardir kelib qolsa, ularni aylantirib, butun uyni, suratlarni koʻrsatardi. Keave uyining ovozasi olis-olislarga yetib bordi va Kon orolining barcha aholisi uning qasrini Ka-Xale-Nui, ya’ni «Mashhur Uy» deb atay boshlashdi, ba’zan esa yana «Yarqiroq Uy» deb ham atashardi.
Keyingi nomning sababi shundaki, Keave xitoy xizmatkor yollagan, u esa Xudoning bergan kuni uyning hamma yeridagi chang-chunglarni artib, barcha narsani koʻz olgudek yaraqlatib chiqardi. Chiroyli oʻyinchoqlaru suratlar ham, deraza oynalariyu oltin hallar ham – bari-bari baayni tong nurlaridek charaqlab turardi. Keavening oʻzi esa xonama-xona aylanib yurar ekan, quvonch-shodligi yuragiga sigʻmay, beixtiyor qoʻshiq kuylab yuborardi. Uyi yonidan kemalar suzib oʻtayotganida esa u oʻz machtasidagi bayrogʻini koʻtarar edi.
Vaqt shunday oʻtib borar ekan, bir kuni Keave uzoqqa ham emas, yaqinga ham emas, balki Kamluaga yor-birodarlarini koʻrib kelish uchun yoʻlga otlandi. U yerda Keaveni yaxshilab mehmon qilishdi, ammo shunga qaramay, u ertalab turgan zahotiyoq orqaga qaytib, otini yeldek uchirib ketdi – oʻzining ajoyib uyini yana bir koʻrish uchun shunchalik oshiqardi. Aksiga olib oʻsha kun, qadimgi rivoyatlarda aytilishicha, ajdodlarning arvohlari qabrlardan chiqib, Kon sohillarida daydib yuradigan tunning arafasi edi. Bir gal shaytonga aylanishib qolgan Keave esa bu gal marhumlar davrasiga tushib qolishni aslo-aslo istamasdi.
U mana shu tariqa, Xonauanuni ham ortda qoldirib ot choptirib borar ekan, toʻsatdan olisda – dengizda, shundoqqina sohil yoqasida qandaydir bir ayol choʻmilayotganiga koʻzi tushdi. Nazarida u yosh, ammo yetilgan qiz boʻlib tuyuldi, Keave shundan boshqa narsani oʻylagani yoʻq. Shu zaylda ot uni uchirib borar ekan, avval oq koʻylak, keyin qizil yubka – xoloku koʻzga chalindi: qiz suvdan chiqib kiyinayotgan edi.
Keave yetib borganida u choʻmilishdan keyin guldek ochilib, qizil yubkasida yoʻl chekkasida turar, koʻzlari kulib, nigohidan bokiralik, nafosat taralar edi. Keave qizga koʻzi tushgan zahoti ot jilovini tortdi.
– Bu atrofda yashovchilarning hammasini bilaman, deb oʻylardim, – dedi u. – Ammo seni tanimas ekanman, kimsan oʻzing?
– Men Kianoning qizi Kokua boʻlaman, – deya javob qildi qiz. – Oaxudan uyga endi kelib turishim. Oʻzing kimsan?
– Men kimligimni aytaman, – dedi Keave otdan sakrab tushib, – faqat hozir emas, sal keyinroq. Chunki koʻnglimga bir fikr keldi, agar kimligimni aytsam, toʻgʻri javob bermaysan, degan xavotirdaman. Sababi – balki men haqimda eshitgan chiqarsan. Biroq avvalambor shuni aytgin-chi: turmush qilganmisan?
Kokua bu gapni eshitib, kulib yubordi.
– Hamma narsani bilging kelayapti, – dedi u. – Oʻzing-chi – uylanmaganmisan?
– Yoʻq, Kokua, uylanmaganman, – deb javob berdi Keave. – Ochigʻini aytganda, uylanish haqida to shu daqiqagacha hech qachon oʻylab koʻrmagan ekanman. Ammo senga asl haqiqatni aytaman: seni shu yerda, yoʻl yoqasida uchratdim, yulduz koʻzlaringni koʻrdim-u, yuragim qafasdagi qushdek potirlab sen tomon intildi. Mana endi, agar senga ma’qul tushmagan boʻlsam, dangalini aytaver, men indamay oʻz yoʻlimga ketaman. Lekin, agar sening nazaringda boshqa yigitlardan kam jo-yim yoʻq boʻlsa – uni bildir. Men yoʻlimdan burilib, bu kecha otangning mehmoni boʻlay, keyin ertalab turib, muhtaram padari buzrukvoringdan sening qoʻlingni soʻray.
Kokua uning bu gaplariga hech nima demadi, faqat dengizga, olis-olislarga tikilgancha, jilmayib qoʻydi.
– Sukut alomati rizo, – dedi Keave. – Unaqada, Kokua, uyingga yoʻl boshla, otangning huzuriga birgalashib kiraylik.
Qiz hanuz sukut saqlaganicha oldinga oʻtib yoʻl boshladi, keyin ikki marta oʻgirilib, yigitga bir zum koʻz tashladi va yana oʻz yoʻliga qaragancha, shlyapasining bogʻichini tishlagan koʻyi ketaverdi. Ular uyga yaqinlashganlarida Kiano ayvonga chiqib, Kokua Keavening nomini aytib, baland ovozda soʻrashdi. Ana shunda Kokua Keavega koʻzlarini katta-katta ochganicha qarab qoldi, chunki uning ajoyib uyi haqidagi ovozalar qizga ham yetib kelgandi. Qaramasinmi yana!
Ular butun oqshomni birgalikda nihoyatda shod-hurramlik bilan oʻtkazishdi. Ota-onasining oldida qizning tili ochilib ketib, Keavega hazil-huzul qila boshladi, aqli oʻtkir, tiyrakkina, ziyrakkina ekan. Ertasiga esa Keave Kiano bilan gaplashib oldi, keyin qizni izlab, yolgʻiz holda topdi.
– Kokua, – dedi u, – kecha butun oqshom ustimdan kulib oʻtirding. «Meni tinch qoʻygin-u, oʻz yoʻlingga ketaver», demoqchi boʻlsang, hali ham kech emas. Kecha kimligimni aytgim kelmadi, chunki chiroyli uyim bor va u sening xayolingni mendan – seni sevadigan odamdan ham koʻproq egallab qoʻyishidan xavfsiradim. Mana endi senga hammasi ma’lum, agar qoramni oʻchirishimni istasang, ochigʻini aytib qoʻya qol.
– Yoʻq, – dedi Kokua.
Bu gal u kulmadi, Keave ham boshqa hech nimani soʻramadi.
Ikkovlari ana shu tariqa unashtirildi. Hamma narsa juda tez roʻy berdi, lekin yoy oʻqi ham tez uchadi, miltiq oʻqi esa yanada uchqurroq, biroq har ikkalasi nishonga tegishi mumkin. Ha, barchasi juda shitob bilan yuz berdi, biroq ayni paytda juda koʻp narsa amalga oshdi.
Endi qizning qalbini Keave haqidagi oʻy-fikrlar asir etgandi, qora lava ustiga bostirib keluvchi dengiz toʻlqinlari guldurosi ichra shu yigitning ovozi eshitilardi. Endi Kokua hayotida bor-yoʻgʻi ikki marta koʻrgani shu odam uchun ota-onasini, tugʻilib oʻsgan uyini ham tark etishga tayyor edi.
Xoʻsh, Keavening oʻzi-chi?! U qadimgi daxmalar yonidan oʻtgan togʻ soʻqmogʻida ot yoʻrttirib borar ekan, shodon qoʻshigʻi marhumlar xoki yotgan gʻorlarda aks-sado berardi. Keave oʻzining «Yarqiroq Uy»iga qanot chiqargandek uchib kelganida ham qoʻshiq aytishdan toʻxtagani yoʻq.
Keng-moʻl ayvonda kechki ovqatni tanovul qilayotganida ham shunday boʻldi, xitoy xizmatkor xoʻjayini har ikki luqma orasida qoʻshiq aytayotganidan ajablanardi. Quyosh dengizga botib, tun ham kirdi, Keave esa baland sohildagi uyining ayvonlarida fonuslar yogʻdusida hanuz aylanib yurar ekan, qoʻshigʻining sadolari shu yaqin oradan suzib oʻtayotgan kemalardagi dengizchilar koʻngliga gʻulgʻula solardi.
«Men yuksak-yuksakliklarga koʻtarildim, – derdi Keave oʻziga-oʻzi. – Hayot bundan ham goʻzalroq boʻlishi mumkin emas; men togʻ choʻqqisida turibman, bu yerdan yuqoriga yoʻl yoʻq – faqat pastga yoʻl bor, xolos. Bugun ilk bora barcha xonalarni chiroq yoqib charogʻon qilishni buyuraman, issiq-sovuq suvli chiroyli hovuzimda choʻmilaman va yotoqxonamdagi nikoh toʻshagiga yolgʻiz oʻzim yotaman».
U xitoy xizmatkorini uygʻotib, hammomni tayyorlashni buyurdi, xizmatkor pastda qozonga oʻt qalar ekan, xoʻjayini yuqorida, charogʻon xonalarda baxtdan entikib qoʻshiq aytayotganini eshitib turardi. Suv isiganida xizmatkor xoʻjayinni chaqirdi va Keave choʻmilishga oʻtdi. Xizmatkor xoʻjayini marmar hovuzga suv toʻldirayotib ham qoʻshiq aytayotganini eshitib turardi. Keyin qoʻshiq birdan uzildi.
Xizmatkor u yana yangrashini butun vujudi quloqqa aylanib kutib turaverdi va oxiri, pastda turgan joyidan xoʻjayinni chaqirib, hamma narsa joyidami, deb soʻradi. Keave «ha» dedi-da, xizmatkorga uxlashni buyurdi. Biroq endi «Yarqiroq Uy»da qoʻshiq boshqa eshitilmadi. Xitoy xizmatkor uning xoʻjayini butun tunni bedor oʻtkazib naq tongga qadar ayvonlarni kezib yurganini sezib turardi.
Ana endi nima gapligini eshiting. Keave choʻmilish uchun yechinganida qoyada yoʻsin paydo boʻlganidek tanasida bir dogʻ paydo boʻlganini koʻrib qoldi. Ana shunda u qoʻshiq aytishdan toʻxtadi. Negaki u yoʻsinga oʻxshash bu dogʻ nimaligini bilardi; «xitoycha kasal»ga, oddiyroq qilib aytganda, moxov dardiga yoʻliqqanini anglab yetgandi.
Nimayam derdik, bunday xastalik – har qanday odam uchun katta baxtsizlik. Bunday achchiq qismatga uchraganlar oʻzining chiroyli va shinam uyini tark etishi, barcha yor-doʻstlaridan ayrilishi hamda Molokai orolining dengiz toʻlqinlari yalang qoyalarga gulduros bilan urilib yotgan shimoliy sohiliga koʻchib borishi kerak.
Shoʻring qurgʻur Keave boyaqish! Peshonasiga bitilgan qayligʻini kuni kechagina topgan, uning muhabbatiga shu bugun ertalab sazovor boʻlgandi-ya! Mana endi jamiki orzu-umidlari, shirin xayollari shishadek chilparchin boʻlib turibdi!
U marmar hovuz labida uzoq oʻtirdi, keyin faryod bilan oh urib sakrab turdi va tashqariga otildi; gʻam-tashvishlardan ezilgan koʻyi ayvonlarda yana uzoq vaqt giryon kezindi.
«Ajdodlarimning vatani boʻlgan Gavayini taqdirga nola qilmay tark etishim mumkin, – deb oʻylardi Keave. – Qismatimga lom-mim demay boʻysunishim, shu uyni, baland sohilda qad koʻtargan koʻp derazali shu ajoyib uyimni ham tashlab ketishim mumkin. Zarracha noshukurchilik qilmay, Molokaiga, yalang qoyalar orasida yoʻqolib ketgan oʻsha Klaupapuga yoʻl olishim, oʻsha yerda dahshatli dardga mubtalo boʻlganlar orasida qolgan umrimni bir amallab yashab oʻtishim va oʻsha yerda, ota-bobolarimning yeridan yiroq-yiroqlarda abadiy uyquga ketishim ham mumkin.
Biroq qaysi yovuz ishlarim uchun, qaysi gunohlarim uchun kuni kechagina Kokuani, dengizda choʻmilib, suvdan gul-gul yashnab chiqib kelayotgan shu qizni uchratishim lozim edi? Oh, Kokua, halovatimni olgan qiz! Hayotimning mazmuniga aylangan malak! Endi men seni hech qachon koʻra olmayman, menikisan deb hech qachon ayta olmayman, endi hech qachon bagʻrimga bosib erkalata olmayman! Endi faqatgina seni deb, seni oʻylab, kuyib-yonib oʻtaman, o, Kokua!»
Keave qanday odamligini endi tushunib olgandirsiz. U oʻzining «Yarqiroq Uy»ida bir umr begʻam-betashvish yashashi mumkin edi, bedavo dardga chalinganidan hech kim xabar topmasdi. Ammo Kokuadan ayrilganidan keyin bu hayotning nima qizigʻi bor unga! U yana, kasalligini yashirib, Kokuaga uylanishi ham mumkin edi, koʻpchilik shunday qilgan boʻlardi ham, chunki ular chirkin qalb egalaridir. Biroq Keave qizni mard erkaklarga xos fidoyilik bilan sevadi, uning hayotini xatarga qoʻyishni, diliga ozor yetkazishni hatto xa-yoliga ham keltirolmaydi.
Shu zaylda oʻtirar ekan, vaqt yarim tundan oshgan paytida Keave birdaniga shishani eslab qoldi. Keyin uyning orqa ayvoniga oʻtib, uning soʻrovi bilan shisha ichidagi shayton oʻzini koʻrsatgan kunni xotirasida tiklashga urina boshladi. Keave oʻsha kunni koʻz oldiga keltirdi va ayni paytda tomirlarida yugurayotgan qon muzlab qolgandek tuyuldi.
«Bu shisha – dahshatli narsa, – deb oʻylardi u, – shayton ham, jahannam alangasida abadiy yonish ham dahshat. Biroq, bu dardi bedavodan forigʻ boʻlishim va Kokuaga uylanishim uchun boshqa qanday yoʻl bor, axir? Nachora, modomiki, shu uy uchungina shaytonga bogʻlanib qolishdan choʻchimagan ekanman, Kokuaga yetish yoʻlida uning xizmatidan yana bir bor foydalansam nima boʻlibdi?»
Shu lahzada Keave «Nuh kemasi» aynan ertaga Gonoluluga qaytishini eslab qoldi.
«Darhol Gonoluluga yoʻl olishim va Lokakani izlab topishim kerak, – deb oʻyladi u. – Endi bor-yoʻq umidim ana shu shishadan. Bir vaqtlari undan qutulishni qanchalik xohlagan boʻlsam, uni yana qoʻlga olishni shunchalik xohlayman».
Keave shu kecha mijja qoqmay chiqdi, ertalab tomogʻidan biron luqma oʻtmadi. U shosha-pisha Kianoga maktub yozdi va otga minib, togʻ soʻqmogʻi boʻylab, ajdodlar xoki yotgan qoyani aylanib oʻtib, pastga – kema keladigan joyga tushib bordi. Yomgʻir yogʻar, ot yoʻrtib borar, Keave esa gʻorlarning qop-qorongʻi ogʻziga tikilar ekan, ichkarida qaygʻu-alam nimaligini bilmay, abadiy uyquga ketgan marhumlarga havas qilardi. Atigi bir kungina avval shu yerdan shod-masrur holda ot choptirib oʻtganini eslar va bunga ishongisi kelmasdi.
Keave ana shu xayollar bilan Xookenaga yetib bordi, u yerda esa odatdagidek, paroxod kelishini kutib olgani har tomondan odam toʻplangan edi. Hamma doʻkon oldidagi bostirma ostiga joylashgan, oʻzaro hazil-huzul qilib, yangiliklardan gaplashib oʻtirishardi. Yuragini it tirnayotgan Keavegina gap-soʻzlarga aralashmas, boshqalar qatori oʻtirgan koʻyi tomlarni yuvayotgan yomgʻirga, qoyalar oraligʻida qaynab yotgan toʻlqinlarga tikilar, ahyon-ahyonda ogʻir-ogʻir xoʻrsinib qoʻyardi.
– «Yarqiroq Uy»da yashovchi Keavening bugun mashqi pastroq, – deya oʻzaro shivirlashardi odamlar. Nachora, chindan ham shunday, boshqacha boʻlishi mumkin ham emasdi.
Shundan soʻng paroxod keldi va Keave qayiqda unga yetib oldi. Kemaning quyruq qismi xaole – oq tanlilarga toʻla, ular oʻz odatlari boʻyicha vulqon otilishini tomosha qilgani kelishgan. Palubaning oʻrta qismiga kanaklar[6] tiqilib ketgan, tumshuq qismi esa Xilodan keltirilayotgan yovvoyi buqalar va Kayudan olingan otlar bilan band.
Gʻam-gʻussadan ezilgan Keave hech kimga aralashmay bir chekkada oʻtirar, sohilda Kianoning uyi qachon koʻrinishini kutardi. Mana, shundoqqina dengiz qirgʻogʻida, qop-qora qoyalar oraligʻida, kokos palmalari soyasidagi uy koʻrindi. Eshik oldida esa uzoqdan xuddi kapalakdek boʻlib qizil yubka koʻzga tashlanar, u baayni haqiqiy kapalakdek uchib qoʻnar, tinmay parvoz qilar edi.
– O, qalbim sohibasi! – deya xitob qildi Keave. – Senga yetishish yoʻlida men iymonimni sotishga ham tayyorman!
Tez orada kech kirdi, kayutalarda chiroqlar yoqilib, xaole[7] oʻz odatlariga koʻra viski ichib, qarta oʻynashga kirishdi. Keave esa butun tunni va ertasiga paroxod Maun va Molokaini aylanib oʻtar ekan, butun kunni ham palubani kezib oʻtkazdi. Bir yerda tinch oʻtirolmas, qafasga tushib qolgan qoplon misoli bezovtalanib, oʻzini qayerga qoʻyishni bilmasdi.
Qosh qoraygan mahalda ular Olmos Burundan oʻtib, Gonolulu gavaniga kirib borishdi. Keave yoʻlovchilar olomoni bilan birgalikda sohilga tushdi va shu zahotiyoq Lopakani izlashga kirishdi. Biroq ma’lum boʻlishicha, Lopaka shxuna sotib olib – bunaqa chiroylisi butun orollarda yoʻq emish! – qayergadir olis safarga: Pola-polagami yoki Kaxnikigami, joʻnab ketibdi. Endi uni topish amrimahol edi.
Shu oʻrinda Keave Lopakaning bir doʻsti – shu shaharda yashovchi sarkorni (ismini aytmay qoʻya qolay) eslab qolib, oʻshani surishtira boshladi. Unga aytishlaricha, bu odam birdaniga nihoyatda boyib ketibdi va oʻziga Vaykini sohilidan chiroyli bir yangi uy sotib olibdi. Bu xabar Keaveni oʻylantirib qoʻydi va u izvosh yollab, oʻsha uyni izlab ketdi.
Uy ham, bogʻ ham yap-yangi, endigina barpo qilingani yaqqol koʻrinib turar, uy egasi ham mamnun-shod qiyofada edi.
– Xoʻsh, xizmat? – deb soʻradi u.
– Siz Lopakaning doʻstisiz, – dedi Keave, – u esa mendan bir narsani sotib olgandi. Oʻsha narsani izlab topishimda menga yordam berarsiz, degan umidda keluvdim.
Uy egasining chehrasi shu zahotiyoq tundlashdi.
– Mister Keave, – dedi u. – Oʻzimni ovsarlikka solib, gap nima haqida