Kallakesar 4 (kamolov) (3-sahifa)

Boshqalar

— so'radi Javhariy Mehmonaliga ko'zlarini qisgan ko'yi sovuq tikilib. — Hech shunday manzaraga duch kelib ko'rganmisiz?

— Yo'q, — dedi Mehmonali mushtlarini tugib. — Duch kelmaganman. Lekin siz meni shu yerga opkelganingiz uchun minnatdorman, komandir!

— Rahmat, — dedi Javhariy yelka uchirib. — Doim shunday minnatdor bo'lib qoling. O'zingizga yaxshi. Xudo ko'rsatmasin, bizga o'xshagan komandirlardan noliganingizni, yo norozilanganingizni payqasak, kechirmaymiz. Ha, aytgancha, sotqinlarniyam ayab o'tirmaymiz. Shuni bilingki, har bir qadamingiz nazoratimizda bo'ladi. Tushuntira oldimmi?

— Tushundim, — bosh irg'ab javob qildi Mehmonali. — Sotqinlik qiladigan bo'lsam, bu yerlarga kelib o'tirmasdim.

— Bu javobingiz menga yoqdi. Hozir navbatdagi sinovimizdan o'tasiz. Hov o'sha ko'rib turganingiz… Ya'ni, boshiga qop kiydirilgan nusxa angliyalik jurnalist. Kecha qo'lga olganmiz. Uni siz qatl etishingiz kerak. Ha, aytgancha, qatl neligini bilasizmi?

— Bilaman, — dedi Mehmonali. — Xotirjam bo'ling, komandir! Men undaylardan emasman. Bu yoqlarga dushmanlarimdan o'ch olish uchun kelganman!

— E, yo'-o'q, — dedi Javhariy qoshlari chimirilib. — Bu yer sizning dushmanlaringizdan o'ch oladigan joymas. Biz kofir va kofirchalishlardan o'ch olamiz. Dinsizlarning sho'rini quritamiz. Shuni miyangizga quyib oling!

— Yaxshi, angladim!

So'nggi lahzalarda qarshisidagi bu soqolli komandir joniga tega boshlagandi. Shubhasiz, bu ham oq og'uning ta'siri. Ayni pallada kayfini surayotgan bu o'zboshimcha va iblis yetagida qolib ketgan yigit o'zidan bo'lakni tan olmas, atrofga, odamlarga, shubhasiz, qarshisidagi soqol qo'ygan Javhariyga ham barmoq orasidan qaray boshlagandi. O'zini dunyodagi eng abjir, kuchli, xavfli, qaysar va zo'r deb hisoblardi. Shu turishida hech narsadan qaytmasligi tayin edi. Biroq bir haqiqatni ham anglab turardi. Qaerda turgani, kimlarga ilakishganini juda yaxshi sezardi. Shu sababli Javhariyga qarshi gap aytishdan tiyildi. Yaqin-yaqinlarda undan-da million hissa zo'rroq jangariga aylanishini haqiqat deb bildi.

— Tushungan bo'lsangiz, ketimdan yuring! — buyurdi Javhariy. — Tezroq bo'ling!

Ular ikki hatlab o'sha joyga yetishdi. Yelkasiga avtomatlar ilingan, yuzlariga qora niqob tortilgan jangarilarning o'rtasida boshiga qop kiydirilgan bir kimsa tiz cho'kkancha sukut saqlardi. Jangarilar Javhariy qarshilarida hozir bo'lishi bilan qo'llarini ko'ksilariga qo'ygancha undan buyruq kuta boshlashdi.

— Qopni yeching! — buyurdi Javhariy to'g'risida turgan o'zi qolib soqoligacha malla, keng yelkali jangariga.

Jangari darhol buyruqni ado etdi. Mehmonalining ko'z o'ngida kalbosh, yuzlari ichga botgan, moviy ko'zli erkak namoyon bo'ldi.

— Xo'sh, nima bilan qatl etasiz bu nusxani? — Mehmonaliga yuzlanib so'radi Javhariy. — O'zingizga ma'qul usulni tanlayvering! Bunisiga ruxsat bor. Faqat cho'zmaysiz. Agar imtihondan o'ta olmasangiz, xafa bo'lish yo'q, sizni boshqa ish bilan band qilishga majbur bo'laman!

— Menga o'tkir pichoq bilan bitta piyolami, chashkami bersangizlar bo'ladi, — dedi Mehmonali o'ylab o'tirmay. — Shularning o'zi kifoya demoqchiydim.

— Piyola? Uni nima qilasiz?

— Hozircha sir bo'la qolsin, — dedi Mehmonali hanuz qovog'ini uyib. — Faqat… Buni aybga yo'ymaysiz-da, komandir! Shu mening yoqtirgan usulim.

— Ha-a, shunaqami? Demak, bu dinsizning qonini ichmoqchisiz. Topdimmi?

— Xuddi shunday.

— Ho'qandiy, chop, ichkaridan bitta piyola bilan qora sopli pichoqni opchiq!

Chetroqda turgan bo'yi Mehmonalidan pastroq jangari buyruqni eshitishi bilan qaddini bir rostlagan bo'ldi-da, bino ichkarisiga chopa ketdi…

Ko'z ochib yumguncha jangari qo'lida o'tkir pichoq hamda bir dona chashka bilan chiqib keldi.

Javhariy ham, atrofini o'rab turgan jangarilar ham Mehmonali nima qilishi mumkinligini fahmlashsa-da, atayin sir boy berishmadi. Tosh qotgancha unga tikilib, voqea rivojini kuta boshlashdi.

Tiz cho'ktirib qo'yilgan asir esa pichoqni ko'rgandayoq titrab-qaqshab, nuqul Mehmonaliga javdiray boshlagandi. Lekin geroin ta'siri Mehmonaliga bu javdirashlarni ko'rsatmadi, sezdirmadi. Deyarli toshga aylanayozgan qalbini yumshatmadi. Aksincha ko'nglining to'rini egallab olgan Samad, tog'asiga bo'lgan nafratini, g'azabini haddan oshirdi. Ular ikkovlashib qo'zg'olonni kuchaytirayverishdi. Bir yoqdan iblis hozir-u nozir bo'lib, hadeganda Mehmonalini gij-gijlayverdi.

U shoshilmasdan bordi-da, bir muddat asirga tikilib turgach, qo'lidagi pichoq tig'ini uning tomog'iga tiradi va «Bismillohi Ollohu Akbar», deya sira shoshilmasdan, namoyishkorona bir necha bor tig' tortdi. Asir xirillay-xirillay, oxiri indamay qoldi. Mehmonali esa so'yilgan tomoqdan tirqirab pastga tushayotgan qonning pichasini chashkaga to'kdi-da, ohista qaddini ko'tardi va oldin Javhariyga, so'ng jangarilarga ijirg'angannamo qarab qo'yib, bir ko'tarishda sipqordi. Shundan keyingina jangarilarga birdan jon kirdi. Javhariy yetagida baravar qichqira boshlashdi:

— Ollohu Akbar! («Olloh buyuk»)… Ollohu Akbar! Ollohu Akbar!..

Qichqiriqlar chamasi bir necha daqiqa davom etdi. Mehmonali bo'lsa, iblis battar ko'ksini qitiqlab, gij-gijlab oq og'u va qon ta'mi ta'sirida ko'ksiga urib-urib olar, qon o'tgan galgidek ko'nglini alg'ov-dalg'ov qilmasdi. Ora-orada yerda yuztuban yotgan asirning murdasiga ko'z tashlab, aftini bujmaytirar, «Kofirchalishlarga o'lim», deya so'zlanardi.

* * *

Dastlabki sinovdan a'lo darajada o'tganini Javhariyning zaxil yuzlariga tabassumga o'xshash tus yo'laganidan ham bilib olish qiyin emasdi. Hoynahoy, hech qachon kulish tugul, mayin jilmayishni ham unutib yuborgan bu jangari kallakesar anchadan beri tabassumni yuzlariga ishongan bo'lsa kerak. Ammo nigohlaridagi sovuqqon, qonga tashnalik, shafqatsizlik nuqsi baribir bir lahzalik tabassumni qora parda kabi to'sib qo'yaverdi. Javhariy kazarmaga kelishgach, Mehmonaliga sovuq tirjayish bilan boqdi.

— Haqiqiy xudo lashkari senga o'xshagan bo'lishi kerak, — dedi u o'zi bilan ovora jangarilarga zimdan qarab qo'yib. — Ishonsang, mana shularning hammasiyam uch oy oldin kelib bizga qo'shilgan. Hali qonxo'rlik tugul, vintovkadan eplab otishni yaxshi o'zlashtira olishmadi. O'zimga qolsa, hammasini bir chuqur kovlab tiriklay ko'mvorardim. Axir, bunaqalarminan xalifalik qurib bo'larmidi…

— Xalifalik? — hayron bo'lib Javhariyga boqdi Mehmonali. — Nima o'zi u?

— Ie, bilmaysanmi xalifalik nimaligini?

— Yo'q… Ochig'i, ertaklarda o'qiganim bor. Ammo hozir…

— Eslab qol, xalifimiz arabistonlik Said as Qo'rg'oniy bo'ladi. Hozircha Bag'dodni o'zimizga bo'ysundirdik. Lokigin senga o'xshagan mard, cho'rtkesar, sovuqqon yigitlar ko'paysa, Suriyaniyam o'zimizniki qilvolamiz. Bungayam hali bor. Hozircha Afg'onistonni egallaylik, uyog'i bir gap bo'lar!.. Xullas, xalif butun dunyoni o'ziga bo'ysundirishni xohlaydi. Hoynahoy, sen haqingda aytsam, qabuliga chorlab qolsa kerak. O'shanda ko'rasan u odam qandayligini.

— Ajabmas. Nasib qip qolar…

Shu tobda Mehmonali charchoq yengibmi, ko'zlari yumila borayotganini his eta boshlagandi. Biroq dala komandirining qarshisida uyqusi kelayotganini sezdirish to'g'ri kelmasligini o'ylab tetik turishga urinardi.

— Hozir sening oldingda yana bir sinov ko'ndalang turibdi, — dedi Javhariy Mehmonaliga sirli qarash qilib. — Tayyormisan? Yo anavilarga o'xshab charchab qoldingmi?

— Menga charchash, qo'rqish, hayiqish degan narsalar umuman begona. — dedi Mehmonali sir boy bergisi kelmay. — Faqat… Sal xumor tutganday bo'lyapti.

— Shunaqa demaysanmi? Senday qahramonlardan aylansin shu geroinlari. Ma, manavini olib qo'y. Hozircha ozroq dozada qabul qil. Besh daqiqadan keyin tashqariga chiqamiz. Sen navbatdagi imtihonni topshirasan!

Mehmonali xaltachadagi kukundan keragini odatga ko'ra milklariga ishqaladi-da, avval Javhariyning gapini ma'qullab, bosh irg'adi. Keyin esa ikki yarusli karavot temiriga suyanib ko'zlarini yumdi.

* * *

Charchoq yengdimi, yo boshqa sababdanmi, tik turgan holda ko'zi ilingan ekan. Javhariyning turtkisidan uyg'onib ketdi.

Uyg'ondi-yu, bu gal ilk bor narkotik ta'sirida kayfiyati ko'tarilganini his etdi. Negadir o'zi sezmagan holda qarshisidagi Javhariy bilan hazillashgisi keldi. Bahona ham topila qoldi.

Dastlab komandiri o'zini tanishtirganda, hayron bo'lgandi. «Shu so'tak shoirmikan?», degan gap xayolidan o'tgandi. Hozir shu narsani hazil aralash so'ramoqqa tutindi.

— Komandir, nega familiyangiz Javhariy? — so'radi u qaddini rostlab. — Shoirmisiz deyman?

— Topding? Seni professional terrorchi desam, bilog'on ham ekansan-ku-a? Ha, shoirman. Oxirgi she'rimni o'qib beraymi?

— Y-yo'-o'q, shart emas, — dedi Mehmonali. — Ya-yana bitta savolim boridi. Maylimi o'sha savolimniyam bersam?

— Beraver!

— Haligi… Muhammad Sayyidni bilasiz-ku-a?.. Meni buyoqqa kuzatib qo'ygan odam bor-ku, o'sha!..

— Xo'sh, unga nima qipti? Savolga uning nima aloqasi bor?

— Bilasizmi, Muhammad aka kelayotganimda «uyoqqa borganingdan keyin o'zlari qizlardan topib beradi», deb edi. Shuni… So'ramoqchiydim.

— Ha-a, gap buyoqda degin? — beo'xshov tirjaydi Javhariy. — To'g'ri aytibdi Muhammad Sayyid… Ha, topib beramiz. Ertaga bir joyga jo'nataman. O'sha yerda o'zing tanlab olaverasan.

— Gap yo'q.

— Endi yur, vaqt bo'ldi. Navbatdagi imtihonni topshirasan!..

Mehmonali Javhariyning orqasida ketib borarkan, og'zi qulog'iga yetayozgandi.

«Haqiqiy menbop yerlarakan, — o'ylardi yo'l-yo'lakay. — Ishiyam og'irmas. Yeyish-ichish tekin. Hech kim «yo'qol, uyni bo'shatib qo'y», deb xit qilmaydi. Narkotikniyam tekinga berarkan. Yana hurmatingni joyiga qo'yishgani-chi?!. Eh, Muhammad Sayyid, qoyilman senga! Seni xudoning o'zi uchrashtirdi. Gap yo'q!..»

Tashqariga chiqishgach, Javhariy hov narida daraxtga suyangancha turgan bir jangarini chorladi.

— Odamboy, buyoqqa kel!..

Jangari buyruqni eshitgani hamono ikki hatlab komandirning qarshisida hozir bo'ldi.

— Manavi jo'jaxo'roz bugun kelib halitdan xotin topib ber deb garang qilyapti-ku, — dedi Javhariy Odamboyga Mehmonalini ko'rsatib. — Sal qattiq tegib hovurini pasaytirib qo'ymasang bo'lmaydi shekilli…

Mehmonali sezib turardi. Javhariy atayin shu gaplarni qistirib o'tdi. Aslida imtihondan o'tkazmoqchi. Qanday mushtlashishini tekshirib ko'rmoqchi. Umuman, Odamboy arzirli raqibdek tuyuldi. Sportdan yaxshigina xabari borligi ko'rinib turibdi. Buning ustiga sal nervniyroqqa ham o'xshayapti. Kim bilsin? Balki narkotikning xumori tutayotgandir. Xumor tutsa, so'rasa beradi-ku manavi shoir…

Shunday xayollarni miyasidan o'tkazishga ulgurib-ulgurmay, Odamboy xezlangancha Mehmonaliga yaqinlashdi. Qo'llarini ko'tarishdan oldin bir-ikki aftini bujmaytirib, qarshisidagi yigitni mensimagandek yerga chirt etib tupurib ham qo'ydi.

So'nggi qilig'i haqiqatan Mehmonalining nafsoniyatiga tegdi.

Azaldan birov qarshisida turib yerga tupursa o'zini haqoratlangandek his etar, o'sha ahoti javobini albatta qaytarardi.

Hozir ham o'zini tutib tura olmadi. Mushtlari tugilib, ko'zlari qonsiradi. Keyin esa…

O'zining maxsus usulini qo'lladi. Ikki marta turgan yerida aylandi-da, Odamboyning ko'krak qafas qismiga kuchli zarba yo'lladi.

U kutmagandi. Ikki metr nariga uchib ketdi. Shu alfozda ko'ksiga kaftlarini bosgancha engashib qoldi. Aftidan javob zarbasi yo'llashga imkoni qolmagandi.

Javhariy bir necha marta «Allohu akbar!» deya qichqirdi-da, Odamboyning yelkasidan tutib qaddini ko'tarishga undadi.

— Mayli, xafa bo'lma, ukam, — dedi u Odamboyning yelkasiga qoqib. — Shu kungacha o'zingni zo'r deb kelganding. Haqiqatan zo'riding. Birontayam mushtlashishda yengilib, manavinaqangi ahvolga tushmaganding. Zo'rdan zo'r chiqarkan-da, Odamboy! Xafa bo'lma! Mehmonali, yur, endi yana bittasi bor, o'shaminan bir cho'qilashib ko'r-chi!..

* * *

Bu galgi sinov negadir qilich bilan bo'ladigan chiqib qoldi. Bir paytlar Mehmonali to'garaklarga qatnashib yurganda, qilichbozlikniyam o'rganib olgandi. Umuman, qilichbozlik juda xavfli mashg'ulot. Tig' degani yoqimsiz narsa. To'garaklarda haqiqiy qilich bermagan bo'lishsa-da, keyinchalik harbiy xizmatdaligida rosmana qilich bilan ham mashq qilishiga to'g'ri kelgan…

Raqibi Odamboydan bo'yi sal pastroq, biroq juda abjir ekan. Javhariy uni Furqat deb tanishtirdi. Furqatning basharasi ham havas qiladigan emasdi. Ayniqsa, qirra burni qachon qarasa nimadandir norozilangandek ko'rsatarkan…

Sinov boshlandi. Mehmonali qo'liga tutqazilgan qilichni aylantira-aylantira, xezlangan ko'yi oldinga tashlangan Furqatning qorni aralash tepdi. U ag'darilib tushdi. Qirra burni yanada jiyilib, aftini bujmaytirgancha Mehmonaliga tezkor zarbalar yo'lladi. Lekin tomog'iga kelib qadalgan tig' uni taqqa to'xtatdi. Agar qarshisidagi dushman bo'lsa, Mehmonaliga tig'ni yana bir bahya qattiqroq tirash kifoya edi. Qilich uchi dushmanning tomog'ini teshib o'tgan bo'lardi.

— Bo'ldi, bas! — Javhariy qo'rqib ketdimi, yugura kelib Mehmonalining bilagiga yopishdi. — Qo'yib bersa bir-biringni bo'g'izlay deysan-a! Dushmanlarga ko'rsatishgin shu g'azabingni! Kofirlarga, kofirchalishlarga ko'rsat!.. Mehmon, ukam, bugun tamom! Yengding! Qobiliyating super! Men xalifimizga albatta yetkazaman! Endi yur, xonangni ko'rsataman! Sen-chi, uka, kazarmada yotmaysan. Alohida xonang bo'ladi! Yur, buguncha kayfingni qil! Ertaga bosqinga chiqasan!

— Xo'p bo'ladi!

Mehmonali qilichini yerga tirkagancha tek qotgan Furqatga yer ostidan masxaraomuz qarab qo'ydi-yu, Javhariyga ergashdi.

* * *

Ertasi kuni erta tongda Javhariy huzuriga chorladi. Mehmonali tunda «doza»ni sal ko'paytirib qo'ygan ekan. Ertalabgacha yuragi bezovta qilgandi. Shu sababli uyqu ham harom bo'lgandi. O'z uyida emasligini yana bir karra anglab, istar-istamas, kiyinib, aytilgan yerda hozir bo'ldi. Javhariy sakkiz nafar jangarini yig'ib, asabiylashgancha uni kutayotgan ekan. Ammo indamadi. Sovuqqina qo'l berib so'rashgan bo'ldi-yu, shkafini ochib «Kaldashnikov» avtomatini oldi-da, Mehmonalining qo'liga tutqazdi. Bundan tashqari, yana to'pponcha olib uni ham Mehmonaliga topshirdi. To'pponchaning uch qismiga ovoz pasaytirgich o'rnatilgandi.

— Uka, men xalifimiz bilan qo'ng'iroqlashdim, — dedi Javhariy Mehmonaliga sovuq boqib. — Sen hozirgi bosqinga komandirlik qilasan. Mana bu sakkiz yigit ixtiyoringda bo'ladi. Qishloqqa chiqib borasizlar-da, narigi chetdagi ko'k darvozali hovliga kirasizlar. Bu uyda qari ota, 16 yashar qizi, xotini yashaydi. Iflos sassiq chol bizni sotibdi. Qobuldagi operatsiyamizni yo'qqa chiqartiribdi. O'shani yo'q qilasanlar. Lekin birov bilmasin. Imi-jimida tinchitasanlar-u, orqaga qaytasanlar. Aytgancha, Mehmon, qizini qul qilib olishing mumkin. Men ruxsat beraman! Kayfingni qili-ib yurasan keyinchalik.

— Nikohimga olishim kerak bo'ladimi uni? — soddalarcha savol tashladi Mehmonali. — Haligi…

— Qanaqa nikoh? — norozi qo'l siltadi Javhariy. — Qul degani sening shaxsiy mulking. Agar ko'nglingga kelmasa, insof qilsang, uch-to'rt kun kayf qilib, keyin askarlaringga oshirib yuborsang ham yomon bo'lmaydi. Bil, sen-u men salafizm vakillarimiz. Salafiylarni xudoning o'zi uyoqdan turib nikohlab qo'yadi. Sira xavotirlanma!.. Qolaversa, bizda yigitlar xuddi shunday yo'l tutishadi. Hozir ayolini ham o'rtada bo'lishib yashashadi. Tushuntira oldimmi?

— Tushundim, — dedi Mehmonali bir-birlariga mamnun qarab qo'ya boshlagan jangarilarga bir-bir nazar tashlab. — Ketsak bo'ladimi, komandir?

— Ha, oq yo'l! Aytgancha, Er-xotinni tinchitgandan keyin uyi ichkarisini titkilanglar! Pulmi, tillami, ishqilib, qo'lga ilinadigan neki topsangiz, menga olib kelib topshirasizlar! Xudo yor bo'lsin! Bosqin sizniki, g'alaba Ollohniki!..

O'rgatilganidek, Javhariyning bu gapidan so'ng jangarilar baravar qichqirdi:

— Ollohu Akbar! (Olloh buyuk) Ollohu Akbar! Ollohu Akbar!!!

BOSQIN

* * *

Mehmonalining og'zi qulog'iga yetgandi. Kuni kecha kelib komandirlikka tayinlanishi bu sovuqqon yigitga moydek yoqib tushgandi. Yo'l-yo'lakay narkotikdan pichasini milklariga ishqalab oldi. Ana endi sotqinlikni ko'rsatib qo'yar darajaga yetdi hisob. Miyasida faqat qo'l ostidagi jangarilarning «Ollohu Akbar»lashi aylanardi. Aylangani sayin to'lqinlanib, o'zini kuch-qudratda tengsiz jangari his etib borardi.

Hash-pash deguncha Javhariy tayinlagan uyga yetib kelishdi. Qishloqda zog' uchmasdi. Avvaliga hayron bo'lgandi. Marat ismli tatar jangari shipshitib qoldi. Aytishicha, bu qishloqda axborot tashuvchilar juda yaxshi ishlarkan. Demak, jangarilar bosqin uyushtirishini oldindan bilib olgach, uy-uylariga biqinib olgancha o'tirisharkan.

Ammo Mehmonalini hayratda qoldirib, qariya biqinib olmabdi.

— Ko'ring, komandir, — dedi Marat ayvonda qiblaga qaragancha namoz amalini ado etayotgan cho'qqisoqol qariyaga ishora qilib. — Bu iflos bizni sotgani yetmay, xudodan jazo ham so'rayapti. Bu ishni ochiqchasiga, namoyishkorona qilyapti. Ruxsat bering! O'zim tinchitay!

— Yo'q, sizlar uy ichlarini tintib chiqasizlar! Qizini o'ldirib qo'ymalaring! Kallangminan javob berasan!

Qariya allaqachon sezgandi. Jangari kallakesarlar tobora o'zi tomon yaqinlashib kelayotganini ham chuqur his etib turardi. Lekin o'rnidan jilmasdi. Namozni buzib, qo'rquvdan dag'-dag' titrash, shafqat so'rash o'rniga ovozini bir bahya ko'targan holda xudoga nola qilardi.

— Xudoyim, marazlarning, xudosizlarning, odamxo'rlarning jazosini o'zing ber! — deya iltijo qilardi qariya. — Begunohlarning qonini to'kayotganlarni g'azabingga ol!..

«Hali shunaqami? — ko'nglidan o'tkazdi Mehmonali qo'yin cho'ntagidan to'pponchani chiqarib o'qlarkan. — Hozir o'zing xudoning g'azabiga giriftor bo'lasan!..»

Oq og'uning kayfi borlig'ini o'ziga bo'ysundirgan Mehmonali shu tobda faqat iblisning qistovlarigagina quloq tutardi. Iblis allaqachon vujudiga o'rnashib olgan ko'yi uni odamiylik, shafqat, mehr-oqibatdan mosuvo etib bo'lgandi. Mehmonalining toshga aylanayozgan yuragi faqat nafratni tan olardi. Shu alfozda namoz o'qishda davom etayotgan qariyaning tepasiga keldi-da, to'pponchani uning boshiga tiradi.

Bu orada jangarilar qariyaning zavjasini ham imi-jimida so'yib, kelishgangina, o'ziga harir ro'moli yarashib tushgan ko'hlik qizni og'ziga skotch yopishtirgan holda tashqariga olib chiqishdi.

Mehmonali qiz tarafga suq bilan tikilib oldi-da, past ovozda qariyaga so'z qotdi.

Hayratlanarlisi, qariya garchi a'zoyi badani o'limini sezib bezovta titrab qo'yayotgan bo'lsa-da, jangarilarga sir boy bermasdi. Titrab-qaqshab bo'lsa-da, Yaratgandan insof-tavfiq so'rardi.

— Sening o'liming yaqin, — dedi Mehmonali qatorlashgancha undan harakat kutayotgan qo'l ostidagi jangarilarga bir qarab olib. — Biz senga Olloh lashkarlarini hukumatga sotishni ko'rsatib qo'yamiz!..

Qariya shu gapdan keyingina xudoga yolvorishdan tiyilib, kalima keltirdi.

— Ash'aduallo, iloho illolloh! Ash'aduanna Muhammadun abduhu va Rasuluh!..

Mehmonali tepkini bosdi. Ikkinchi marta orqa miyasiga qarata o'q uzdi.

Qariya qiblaga qaragan ko'yi joynamoz ustiga yuztuban quladi. Joynamoz usti qora qonga bo'yaldi.

Otasining o'ldirilganiga guvoh bo'lib, battar dahshatga tushib qolgan qizi uv tortib yig'lar, silkinib, jangarilar qo'lidan xalos bo'lishga urinardi. Jangarilarning joniga tegdimi, qizning orqa miyasi aralash zarba yo'llashdi.

U hushidan ketdi.

Boshqa bir jangari uni dast ko'tarib olgancha tashqariga yo'naldi.

Mehmonali esa ichkaridan olib chiqilgan bir dasta pul, bir nechta tilla taqinchoqni jangarilardan oldi-da, kissasiga joylab ko'chaga yo'l oldi.

Qariyaning tanasidan oqqan qon joynamoz ustini to'liq egallab ulgurgandi.

— Bopladik-a? — mashinaga o'tirib jo'nashgach, Mehmonali jangarilarga so'z qotdi. — Hozir bu qulvachchani xonaga olib borib tatib ko'ramiz-da! Nima deysizlar?

— Komandir, sizdan ortsagina biz tatib ko'rishimiz mumkin, — dedi Marat. — Halolingiz bo'lsin!

— Orttiraman! Senlarday jasur lashkarlardan bitta qulvachchani ayarmidim? Hali bundaylarning son mingtasini ko'ramiz nasib bo'lsa!

Jangarilar bu gapdan ruhlanib ketishdimi, baravar jo'ravozlikda qichqira ketishdi:

— Mehmon og'a, ko'p yashang! Mehmon og'a ko'p yashang! Ollohu Akbar! Ollohu Akbar! Ollohu Akbar!..

Borlig'i shafqatsizlik, hayvoniy hirsdangina iborat bu kallakesarlar to manzilga yetguncha qichqirishdan tiyilishmadi.

Mashina darvozadan ichkariga kirgachgina,